Hoofdrol voor AVS in onderzoek naar energiezuinig telen
In het kader van de energietransitie en energiebesparing vindt er al jaren veel gewasgericht onderzoek plaats bij Wageningen UR en Delphy IC in Bleiswijk. Maximale benutting van energiebesparende instrumenten (full LED, meerdere schermen, temperatuur- en lichtintegratie) en de principes van Plant Empowerment vormen de rode draad. Een derde overeenkomst is de rol van AVS in de efficiënte energiehuishouding en klimaatregeling van de onderzoeksafdelingen. Daarmee kun je de fossiele warmte-input flink verlagen, met behoud van een goede vochtregeling.
Op de beide, naast elkaar gelegen onderzoeksinstellingen, die ook nauw samenwerken, wordt uitgebreid onderzoek gedaan naar energiezuinige teeltstrategieën in verschillende settings. Veel aandacht gaat uit naar belichte teelten onder full LED, naar langduriger en intensiever schermen en naar meer gesloten teeltwijzen, waardoor er minder warmte en CO2 verloren gaan.
Vochtbeheersing uitdagender
Dat maakt de vochtbeheersing uitdagender, zoals telers van diverse gewassen inmiddels hebben ervaren. “Onder druk van de in 2022 sterk opgelopen energieprjjzen zijn veel bedrijven overgeschakeld op full LED en zijn de setpoints voor kastemperatuur en vochtafvoer neerwaarts bijgesteld”, stelt commercieel directeur Ton van Dijk (VDH) vast. “Dat leidde dikwijls tot klimaat en kwaliteitsproblemen. Het heeft ook geresulteerd in nieuwe onderzoeksvragen en meer inzicht in de toegevoegde waarde van actief ventileren. Beide instellingen maken al vele jaren gebruik van AVS-installaties in verschillende configuraties. Die hebben hun waarde ruimschoots bewezen in onderzoeksprojecten en demonstratieteelten van onder andere tomaat, paprika, komkommer, aubergine, gerbera en chrysant.”
AVS, AVS-C en AVS-wtw
Bij Delphy Improvement Centre is ervaring opgedaan met standaard AVS en AVS-C installaties, terwijl er bij Wageningen UR AVS-C en AVS-wtw is toegepast. Alle standaard AVS-systemen zuigen vochtige, warme kaslucht aan, die via een mengklep naar wens kan worden gemengd met relatief droge, koele buitenlucht. Met het standaard aanwezige CV-blok is de gemengde lucht na te verwarmen tot de gewenste inblaastemperatuur, waarna deze met behulp van een ventilator en een verdeelslang in de kas wordt geblazen. AVS-wtw (warmteterugwinning) units onderscheiden zich door hun lucht/lucht warmtewisselaar, waarmee latente warmte uit kaslucht wordt overgedragen op de aangezogen buitenlucht. Hierdoor is er minder naverwarming nodig via het centrale verwarmingsblok, wat veel energie bespaart.
AVS-C installaties zijn ook uitgerust met een condensatieblok, dat voelbare en latente warmte onttrekt aan de kasluchtstroom. De geoogste warmte kan desgewenst voor korte of langere tijd worden opgeslagen en hergebruikt.
Nieuwe ontwikkelingen
Afgelopen winter is er bij Wageningen University & Research een nieuw model in gebruik genomen, een nog efficiëntere versie van de AVS-C. Van Dijk: “In dit nieuwe model vindt de luchtbehandeling in twee trappen plaats met behulp van passieve lucht/lucht en actieve lucht/water warmtewisselaars. Per saldo is er dan nog minder energie nodig voor de noodzakelijke condensatie en naverwarming. Met dit concept beschik je over een centrale oplossing voor het ontvochtigingsvraagstuk, waarin koude- en warmteproductie gescheiden zijn.”
De laatste versie die is ontwikkeld, is de AVS-R. “De R staat voor recirculatie”, legt Van Dijk uit. “Het is niet bedoeld voor ontvochtiging, maar puur voor interne luchtcirculatie. De kaslucht wordt bovenin aangezogen en gaat onbehandeld via de verdeelslangen terug de kas in, om onder de teeltgoten te worden uitgeblazen. Hiermee komen we tegemoet aan de wens om teelten zonder ontvochtigingsvraagstuk aan een homogener, actiever klimaat te helpen. Binnenkort zullen we de twee nieuwe versies uitgebreid toelichten op de website.”
Ton van Dijk (links) en onderzoeker Frank Kempkes van Wageningen UR rekenen op een zeer energie-efficiënte komkommerteelt dankzij de nieuwe AVS-installatie met passieve én actieve warmtewisselaars.